انقلاب صنعتی چهارم یا صنعت ۴٫۰ به تغییرات سریع فناوری، صنایع و الگوهای اجتماعی و عملیاتی که در طی قرن ۲۱ به منظور افزایش اتصال‌های متقابل و اتوماسیون هوشمند فراگیر شده‌است، اشاره دارد.
این لغت برای اولین بار توسط بنیان‌گذار و مدیر اجرایی مجمع جهانی اقتصاد، کلاوس شواب استفاده شد. او ادعا می‌کند که این تغییراتی که شاهدش هستیم فراتر از پیشرفت‌هایی در زمینه بهینه‌سازی است و تحولی را در سرمایه‌داری صنعتی نشان می‌دهد. بخشی از این تغییرات صنعتی حاصل به‌کارگیری فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، ویرایش ژن تا رباتیک پیشرفته است. این فناوری‌ها مرز بین دنیای فیزیکی، دیجیتال و بیولوژیکی را از بین می‌برد.
در همین دوران، تغییراتی بنیادی در زمینه چگونگی تولید و عملکرد زنجیره عرضه از طریق اتوماسیون فرآیندهای تولید سنتی و روش‌های صنعتی، استفاده از فناوری‌های مدرن هوشمند، ارتباطات گسترده ماشین به ماشین و اینترنت اشیا رخ داده‌است. این یکپارچه سازی اتوماسیون را افزایش داده، ارتباطات و خودنظاری را بهبود داده و استفاده از ماشین‌های هوشمندی که بتوانند مسائل را بدون دخالت انسان تحلیل و شناسایی کنند را تسهیل کرده‌است.
این انقلاب همچنین نمایانگر یک تغییر سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است که ما را از دوره دیجیتال اواخر دهه ۱۹۹۰ و اوایل قرن ۲۰ام به دوره اتصالات تعبیه شده می‌برد که بوسیله رایج بودن استفاده فناوری در جامعه شناسایی می‌شود. این تغییرات درک ما دنیای اطرافمان را تغییر می‌دهد.
انقلاب صنعتی چهارم یک تحول بزرگ در فناوری و صنعت است که اقتصاد، سازمان‌ها و جوامع را عمیقاً تحت تأثیر قرار داده است. در این انقلاب، تکنولوژی‌هایی مانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، اتوماسیون و محاسبات ابری با هم ترکیب شده‌اند تا فرآیندهای تولید و مدیریت را بهبود بخشند و تعامل بین دنیای مجازی و فیزیکی را افزایش دهند.
انقلاب صنعتی چهارم نه تنها بر صنعت و اقتصاد تأثیر گذاشته است، بلکه روابط انسانی و اجتماعی را نیز به طور کامل تغییر داده است. از اتصال اشیاء خانگی تا توسعه شهرهای هوشمند و افزایش بهره‌وری تولید، این انقلاب به عنوان یک دوره معنادار در تکنولوژی به شمار می‌آید که تأثیرات گسترده‌تری روی زندگی ما داشته و دامنه اثرات آن روز به روز بیشتر می‌گردد.
با ظهور منابع انرژی جدید که پیش از آن مورد استفاده قرار نمی‌گرفت، شاهد دومین انقلاب صنعتی بود که تقریباً صد سال پس از انقلاب صنعتی اول رخ داد. منابع انرژی بسیار قوی و جدید، همچون برق، باعث شد که فرآیندهای صنعتی سرعت بخشید.
امروزه با پروژه‌های جدید در حال طرح‌ريزي در حوزه‌ي فضاي مجازي، شبكه‌ي جديدي كه با نام “انقلاب صنعتي پنجم” شناخته مي‌شود، در حال شكل‌گيري است. در حال حاضر همچنان در حال بحث و پژوهش است که چگونگي عملكرد و كاربردهای آينده‌ي آن چگونه خواهد بود.
اولین انقلاب صنعتی
مشخصه اصلی اولین انقلاب صنعتی تغییرات تولیدات دستی به ماشینی با بهره‌مندی از ماشین بخار و آب است. پیاده‌سازی فناوری‌های جدید بسیار زمان‌بر بود و شامل بازه زمانی ۱۷۶۰ تا ۱۸۴۰ در اروپا و آمریکا می‌شود. تأثیرات این انقلاب بر صنعت تولید پارچه بسیار چشمگیر بود. این تغییرات را در صنایع دیگری مانند معدن و کشاورزی هم می‌توانیم ردیابی کنیم.
انقلاب صنعتی دوم
انقلاب صنعتی دوم که با نام انقلاب فناوری نیز شناخته می‌شود، در سال‌های ۱۸۷۱ تا ۱۹۱۴ اتفاق افتاد و نتیجه آن خطوط راه‌آهن و شبکه‌های تلگراف بود که تبادل سریع‌تر مردم و ایده‌ها را امکان‌پذیر کرد. اختراع الکتریسیته در این بازه زمانی، به کارخانه‌ها امکان گسترش خطوط تولید مدرن را داد. در این دوره اقتصاد رشد سریعی داشت و بهره‌وری افزایش یافت. انقلاب صنعتی دوم مشکلاتی را هم برای جامعه در پی داشت مانند افزایش بیکاری در راستای ماشینی شدن بیشتر کارها در کارخانه‌ها.
سومین انقلاب صنعتی
انقلاب صنعتی سوم که به اسم انقلاب دیجیتال نیز شناخته می‌شود اواخر قرن ۲۰ام، بعد از پایان دو جنگ جهانی، در نتیجه کاهش پیشرفت‌های فناورانه و صنعتی شدن رخ داد. تولید اولین رایانه z1 در دهه بعد، آغازگر پیشرفت‌های دیجیتال بیشتری بود. پیشرفت چشمگیر بعدی با حضور ابررایانه‌ها رخ داد که ارتباطات را در فرایند تولید آسان می‌کردند.
انقلاب صنعتی چهارم
به‌طور خلاصه انقلاب صنعتی چهارم با بهره‌مندی از فناوری‌هایی مانند اینترنت اشیا، اینترنت اشیا صنعتی، رایانش ابری و هوش مصنوعی درک ما را از دنیای پیرامونمان تغییر خواهد داد.